*در روایتی حضرت رسول اکرم(صل الله علیه وآله) فرمودند: لا تقول رمضان و ان رمضان ... اولاً ماه رمضان، کلمه رمضان نام خداست، نگویید رمضان آمد و رفت، با عظمت یاد کنید.
*پیامبر اکرم(صل الله علیه وآله) می‌فرمایند: «إنَّما سُمِّيَ الرَّمَضانُ لأِنَّهُ يُرمِضُ الذُّنُوبَ» چرا رمضان را ماه رمضان و نام او را نام خدا گذاشته‌اند؟ برای اینکه این ماه موجب سیقلی دادن و پاک کردن انسان است.
*همان‌طور که نام خدا طاهر است، بلکه عین طهارت، طهر، طاهر و طهور اسامی خداوند هستند رمضان هم بدین‌معناست یعنی پاک کننده دل‌ها.
* ماه مبارک رمضان انسان را پاک میکند، مخصوصاً از رذایل اخلاقی. چون یکی از اعمال مهم ماه مبارک رمضان روزه است؛ توجه به همین عمل پاک، عملی که در روایت و در قرآن «الجنة والنار» ، باعث تقوا برای انسان میشود.
*«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» یعنی بر اثر روزه گرفتن که بر شما فرض و واجب شده است؛ تا به مقام منیع و والای تقوا که همان اجتناب است، برسید و اراده شما بر اثر مبارزه با نفس به وسیله روزه، گرسنگی، تشنگی قوی میشود.
*قال رسول الله (ص): «جاهدوا أنفسكم بالجوع والعطش» یعنی مجاهده نفس داشته باشید به وسیله گرسنگی و تشنگی؛ که معمولاً در ماه مبارک رمضان برای افراد با اعمالی مانند نخوردن، نیاشامیدن و امور دیگری که روزه را باطل میکند، حاصل میشود.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: انسان وقتی روزه ميگيرد اعضا و جوارح او نیز روزه میگیرد.
*در روایات فرموده‌اند که وقتی انسان شکم خود را از خوردن و آشامیدن حفظ میکند گوش، چشم و اعضا و جوارح دیگر خود را هم ازگناه حفظ کند.
*قال الصادق (ع): «اذا اصبحت ساعماً فلیسم سمعک و بصرک من الحرام» «گوش و چشم شما هم وقتی که از نظر خورد و خوراک روزه گرفته‌اید آنها هم روزه بگیرند از حرام انجام دادن. «و جارحتک» و اعضای تو «و جمیع اعضاک» از کارهای قبیح «ودعنک الذی الحزا و عزل الخادم» از اذیت کردن، از اذهان گفتن باید اینها را اجتناب کنید. این روزه خواص میشود.
*روزه قلب یعنی امساک قلبی؛ روزه قلب انسان را از گناهان و فکرهای بد و غیرخدا امساک میکند.
* امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «القلب حرم الله فلا تسكن حرم الله غير الله، دل حرم خداست، پس در حرم خدا، غير خدا را ساكن مكن».
حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند: «صِيامُ القَلبِ عَنِ الفِكرِ فِى الآثامِ أفضَلُ مِن صِيامِ البَطنِ عَنِ الطَّعامِ» روزه گرفتن دل از فكر گناه، برتر است از روزه گرفتن شكم از غذا.
*«وَ صِيَامُ اللِّسَانِ خَيْرٌ مِنْ صِيَامِ الْبَطْن » انسان باید در همین ماه مبارک رمضان یا در ایام دیگری که روزه میگیرد زبان و قلب خود را حفظ کند.
*حضرت علی(علیه السلام)می‌فرماید: «صَوْمُ الْقَلْبِ خَيْرٌ مِنْ صِيَامِ اللِّسَانِ» روزه دل که مربوط به خواص الخواص می‌باشد که علاوه بر اینکه نمی‌خورند، نمی‌آشامند، زبان خود را هم از غیبت، دروغ و گناه حفظ میکنند.
*«شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَىٰوَالْفُرْقَانِ» ماه مبارک رمضان، ماه بهار قرآن خواندن است.
*قرآن بخوانید، همچون امام حسن مجتبی (علیه السلام) که چنان با توجه قرائت قرآن داشتند که وقتی به آیاتی همچون «یا ایها الذی آمنوا» می‌رسیدند، عرضه می‌داشتند، «لبیک»، با حضور قلب قرآن را می‌خواندند.
*عمل واجب بذل و بخشش و جود انسانی نه تنها در طول ماه مبارک، حتی بعد از ماه مبارک در اولین روز عید هم باز با ذکات دادن و انفاق کردن، قلب انسان مزین به فضایل اخلاقی میشود.
*دعای ابوحمزه، دعای افتتاح و دعاهای دیگر كه در ماه رمضان سفارش شده است؛ گرچه طولانی است و ممکن است بعضی از افراد خواندن همه این دعا را در یک شب نداشته باشند، می‌توانند قسمتی از آن، هر شب یک صفحه، دو صفحه قبل از نماز شب یا بعد از نماز شب از این دعاها را بخوانند.
*از امور دیگری که در ماه رمضان برای سازندگی ما بسیار مهم است صله رحم، دید و بازدید، انس گرفتن با مؤمنین است. گرچه بخشی از اوقات شبانه روزی ما در ماه مبارک رمضان صرف عبادت، نماز، خواندن قرآن، مناجات و ... میشود اما ساعاتی را برای معاشرت‌ها و دیدن همدیگر، مخصوصاً کسانی که توانایی صله رحم برایشان مقدور نمی باشد، بگذاریم.
*قبل از ماه رمضان اگر کدورتی قلبی بین زن و شوهرها یا نسبت به مؤمنین دیگر داریم قبل از ماه یک حالت توبه، انابه، معذرتخواهی، داشته باشیم پاک شدن تا با قلبی پاک در همان شب اول ماه مبارک رمضان وارد ماه ضیافت الله شویم.
* کسانی‌که که شاغل هستند، می‌توانند با نیت کردن، حتی کارهای مادی خود را نورمعنوی بخشند، یعنی حتی خوردن، آشامیدن، خوابیدن که نَوْمُكُمْ فِيهِ عِبَادَةٌ را در ماه مبارک رمضان دارندو رفتن به سر کار و کسب روزی حلال را به عنوان یک نوع عبادت و بندگی خدا بدانند و نکه این باعث نورانیت برای انسان میشود.
*«اَللّهُمَّ اَهْلَ الْکِبْرِیاَّءِ وَالْعَظَمَةِ وَاَهْلَ الْجُودِ وَالْجَبَرُوتِ و أهل التقوا و المغفرة» می‌فرماید خدایا ما را داخل کن در هر خیر و خوبی؛ از جمله فضایل اخلاقی که به محمد و آل محمد علیهم السلام ارزانی داشتی.
