اداره‌کل ارتباطات، روابط عمومی و امور بین‌الملل حوزه‌های علمیه خواهران کشور

محمدحسین رجبی دوانی در کارگاه پژوهشی «غدیر» که در مدرسه علمیه خواهران کوثر(س) شهر تویسرکان برگزار شد، به تبیین جایگاه ولایت از منظر شیعه و اسلام پرداخت.
وی گفت: ولایت مساوی با حکومت و مدیریت جامعه نیست، بلکه یک ابداع و نوآوری برای هدایت جامعه است که لازمه‌ آن اطاعت کامل است. اسلام ولایت را فراتر از حاکمیت جامعه مطرح کرده است.
این پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به آیه 55 سوره مائده تصریح کرد: براساس این آیه صاحب اصلی ولایت خداوند متعال است، پس از او رسول خدا و امیرمؤمنان(ع) هستند. چرا که تنها مصداق آیه حضرت علی(ع) هستند و کسی نتوانسته بر آن مصداقی جعل کند.
وی افزود: البته ممکن است پرسیده شود: «چرا در آیه از صیغه جمع استفاده شده است در حالی که امام علی(ع) یک فرد هستند؟» که باید در پاسخ گفت: هرگاه خداوند متعال می‌خواهد عظمت چیزی را نشان دهد، صیغه جمع به کار می‌برد. در این آیه نیز خدا عظمت امیرمومنان(ع) و کار ارزشمند ایشان را بیان می‌کند.
وی ادامه داد: تنها لشکر خدا فاتح و غالب خواهد بود و وعده او تخلف ناپذیر است. امت مسلمان زمانی ارزشمند خواهد بود که در پرتو ولایت قدم بردارد.
این پژوهشگر تاریخ اسلام با بیان این‌که علت تمام خونریزی‌ها و اختلافات کنونی امت اسلامی به سبب قرار نگرفتن ولایت در جایگاه خود و ادا نشدن حق آن است، گفت: خداوند متعال می‌توانست پس از پیامبر(ص) مردم را به حال خود رها کند و نسبت به هدایت آن‌ها بی تفاوت باشد، ولی بر مسلمانان منت نهاده و ضامن در راه پیامبر(ص) ماندن را در پرتو امامت تشریع کرد.
وی یادآور شد: مرجعیت، وحدت و مدیریت از شئونات و مؤلفه‌های ولایت است که این مدیریت در زمان غیبت امام عصر(عج) به نائب آن حضرت اختصاص دارد. ایجاد عدالت، رشد و تعالی افراد جامعه از وظایف نائب امام عصر(عج) است.
رجبی دوانی در تشریح تفاوت جانشینی پیامبر(ص) از منظر شیعه و اهل‌تسنن نیز تأکید کرد: شیعیان جانشینی و امامت را یک اصل از اصول دین و واجب عقلی می‌دانند. ولی برادران اهل‌تسنن آن را به عنوان فروع دین و واجب شرعی می‌دانند.
وی با اشاره به روایت «منزلت» حضرت علی(ع) را برادر، وصی، پشتوانه و شریک در رسالت حضرت رسول(ص) دانست و گفت: این روایت جانشینی بلافصل حضرت امیرمؤمنان(ع) را بیان می‌کند.
این پژوهشگر تاریخ اسلام در بیان تفاوت کلمه «وصی» و «خلیفه» نیز عنوان کرد: «وصی» در لغت به معنای جانشین بلافصل بوده و همه امور در اختیار او است. ولی «خلیفه» جانشینی است که می‌تواند با فاصله باشد و در خطبه غدیر با قید «مِن بعدی» آمده تا شک و شبهه‌ای پس از پیامبر(ص) باقی نماند.
وی تصریح کرد: «وَلایت» با «وِلایت» در معنا تفاوت دارد. زیرا «وَلایت» به معنای دوستی و محبت است، در حالی که «وِلایت» به معنی سرپرستی و رهبری است و معنی دوستی و محبت از آن اراده نمی‌شود. در نتیجه واژه «امام» که پس از واژه «ولی» در خطبه غدیر آمده بر سرپرستی و رهبری تأکید می‌کند که هدف پیامبر(ص) از آوردن این واژه رفع ابهام، شک و شبهه از کلمه «ولی» بوده است.
رجبی دوانی در پاسخ به این پرسش که چرا اسم حضرت علی(ع) در قرآن نیامده است؟ خاطرنشان کرد: قرآن کتاب بیان جزئیات نیست، همچنان که در آن تعداد رکعات نماز بیان نشده است.
وی ادامه داد: البته قرآن ابلاغ ولایت و جانشینی حضرت علی(ع) را بیان کرده است. همچنین به فرموده امام علی(ع) مسأله جانشینی یک امتحان بزرگ برای امت اسلام است./112/